W weekend było cmentarnie, a od poniedziałku lecimy dalej. Jednak zatrzymam się.
Jakiś czas temu zrealizowałem cykl poświęcony podwójnym portretom na zdjęciach nagrobkowych. Takich fotografii jest zdecydowanie mniej niż portretów pojedynczych. Jedno na kilkaset. Bywałem na cmentarzach gdzie nie znalazłem żadnego. Do podwójnych portretów wykorzystuje się zdjęcia nieoficjalne (rzadko), drugi rodzaj to zdjęcia ślubne a trzeci, najczęstszy, to zdjęcia zmontowane z dwóch osobnych portretów.
Jakiś czas temu zrealizowałem cykl poświęcony podwójnym portretom na zdjęciach nagrobkowych. Takich fotografii jest zdecydowanie mniej niż portretów pojedynczych. Jedno na kilkaset. Bywałem na cmentarzach gdzie nie znalazłem żadnego. Do podwójnych portretów wykorzystuje się zdjęcia nieoficjalne (rzadko), drugi rodzaj to zdjęcia ślubne a trzeci, najczęstszy, to zdjęcia zmontowane z dwóch osobnych portretów.
Najczęściej spotykaną formą jest zamknięcie fotografii w
porcelanowej elipsie, rzadziej prostokącie. Zdarzają się serca i
inne kształty. Są zdjęcia stare i współczesne, czarno-białe i
sepiowe, pojawiają się barwne.
Choć fotografie dotyczą sfery prywatnej to umieszczanie ich na ogólnodostępnych cmentarzach sytuuje je w przestrzeni publicznej. Są składnikiem "kultury cmentarnej". Istotne są dla mnie daty daty pod publikowanymi fotografiami. Podaję moment urodzin i śmierci. Pozwala to zorientować się nie tylko w długości życia małżonków, ale w różnicy wieku i jak długo jedno z nich pozostało samo. Daty uruchomiają wyobraźnię.
Mężczyźni
zazwyczaj umierają wcześniej. Kobiety zostają same, czasem ponad 50
lat.
Zdarza
się, że ten samotny okres jest dłuższy niż trwało małżeństwo.
On zmarł mając 42 lata, Ona 87, On w 1962 a Ona w 2008 (to zupełnie
inne już światy). Inne przykłady, On zmarł przed II wojną a Ona
w drugiej połowie lat 70 tych. Ona
żyje do dziś, 57 lat sama, On zmarł w 1955 roku.
Ale
nie zawsze kobiety umierały później.
On
żył sam 30 lat po tym jak Ona zmarła mając lat 36, lub On zmarł
miesiąc po Niej, był 8 lat starszy.
Inne
zdjęcie, dwie piękne twarze, On zmarł w 1945 roku (w USA), Ona
zmarła w roku 1955 (w Polsce), obok zdjęcia ich dzieci, też
piękni, syn zmarł w 1925 roku w wieku 26 lat a córka rok wcześniej
w wieku 29.
Kolejna
fotografia, Ona żyła 15 lat dłużej, On zmarł miesiąc po śmierci
ich syna.
On
młodszy od niej o 12 lat, umiera rok później od żony.
On
umiera wiele lat wcześniej, bo w 1965 roku a Ona w 1972 roku, ale i
tak żyje od Niej dłużej o 9 lat.
Ona
urodziła się rok później niż On i umarła od Niego rok później,
żyli krótko, po 47 lat.
Zdjęcie
ślubne młodych ludzi, żyli jeszcze krócej, bo 21 i 22 lata,
urodzili się w 1932 i 1933 roku, umarli tego samego dnia w 1954
roku.
Na
zdjęciach widać czasem radość, jest w nich jednak smutek i
samotność. Są żywi, choć umarli. Razem, ale osobno. Ś.P. wąsy,
okulary, garnitury, mundury, fryzury, welony, krawaty, kapelusze.
♂ ? ♀ ?
♀ 1894 - 1969 ♂ 1892 - 1924
♂ 1961 - 2008 ♀ 1962 - 2009
♀ 1933 - 1954 ♂ 1932 - 1954
♀ 1851 - 1929 ♂ 1856 - 1931
♀ 1910 - 1978 ♂ 1908 - 1977
♂ ? ♀ ?
♀ 1898 - 1978 ♂ 1893 - 1978
♀ 1901 - 1979 ♂ 1892 - 1955
♀ 1924 - 2010 ♂ 1929 - 2003
♀ 1925 - 2003 ♂ 1906 - 1966
♀ 1896 - 1982 ♂ 1890 - 1950
♀ 1910 - 2000 ♂ 1912 - 1955
♂ 1897 - 1940 ♀ 1899 - 1972
♀ 1911 - 1997 ♂ 1909 - 1984
♂ 1897 - 1956 ♀ 1903 - 1984
♀ 1941 - 2003 ♂ 1933 - 1990
♂ 1905 - 1989 ♀ 1911 - 2003
♀ 1882 - 1967 ♂ 1880 - 1931
♂ 1877 - 1966 ♀ 1880 - 1955
♀ zm. 2010 ♂ zm.1967
♀ 1929 - 2007 ♂ 1928 - 2007
♀ 1906 - 1978 ♂ 1896 - 1970